Ruhobod maqbarasi (Samarqand)
Руҳобод мақбараси Самарқанддаги бу меъморий ёдгорлик (XIV аср охири) шайх Бурҳониддин Соғаржий мақбарасидир. Руҳобод мажозий номдир. Амир Темур мақбарасининг шимолида жойлашган. XV асрда мақбарадан Амир Темур мақбарасига тош йўл бўлган. XIX асрда унинг олдида масжид, минора, дарвозахона қурилган. Ҳозир улардан фақат минора ва дарвозахона сақланиб қолган. Шайх Бурҳониддин Соғаржий X асрда Сомонийлар даврида яшаб ўтган. Насл-насаби Ҳазрати Умар ибн Ҳаттобга боради. Макка, Мадина, Бағдод шаҳарларида бўлган. Тасаввуф намояндаларидан, валийлик даражасидан ҳам ўтиб қутблик поғонасигача кўтарилган. 10 нафар фарзанди бўлган. Хитой музофотида вафот этган. Жасади Самарқандга келтирилган. Амир Темур ўзига маънавий пир деб қабул қилган. Ҳозирги гумбазли мақбарада Шайх Бурҳониддин Соғаржий ва фарзандларининг қабрлари бор. Мақбара атрофида мадраса ва масжид бўлган. Мадраса Амир Темур юбилейи арафасида қайта тикланган.
Ruhobod maqbarasi (Samarqand)
- Ob'yekt yaratilgan sana: 1380
- Hudud: Samarqand viloyati
- Kategoriya: Me‘morchilik inshootlari, Ziyoratgohlar
Ruhobod — majoziy nom, aslida alloma avliyo shayx Burhoniddin Sogʻarjiy (Sogʻarj—Samarqand yaqinidagi qad kent) maqbarasi. Amir Temur saltanatining dastlabki davrida (14-a.ning 70-y.lari) shahar Arki (Koʻk saroy, Boʻston saroy, Nuriddin Basir maqbarasi) tomonidan jangdagi Toshqoʻrgʻon—chaqar (Kichik oqsaroy, Muhammad Sulton meʼmoriy majmui, hozirgi Amir Temur maqbarasi) orasini bogʻlovchi mashhur Shohruhshoh koʻchani ochish va tartibga solish davomida yuzaga chiqqan Sogʻarjiy qabriga bogʻlab, mahobatli baland maqbara tiklangan. Amir Temur maqbara taʼminoti uchun maxsus vaqfnoma (kuyib ketgan vaqfnoma qoldiqlari tarjimasi Oʻzbekiston davlat arxivida saqlanmoqda) chiqargan. Undan maʼlum boʻlishicha, maqbara va yonidagi bogʻ yirik daromad manbai boʻlgan.
Maqbara binosi hozirgi shahar markazi tomonidan koʻzga tashlanadi, galdagi rekonstruksiya davomida maqbara atrofidagi keyingi davr binolari buzib tashlanadi, natijada maqbara qaddi-qomatini yaqqol koʻrsatdi. Maqbara chorsixona, ustidagi 8 qirrali poygumbaz va oddiy gumbazdan iborat. Ichkarida nomaʼlum qabr daxmalar bor. Tashqi tomondan (janub) avliyo qabriga tutash devor sirkori sopol bilan peshtoq shaklida hoshiyalangan. Ichkarida naqshin bezak qoldiqlari saqlangan. Kirish eshigining (Buxoro amiri nomidan 19-a. oʻrnatilgan) oʻymakor bezaklari orasida baliqlar shaklini kuzatish mumkin. Aholi mazkur avliyoga alohida ixlos va ehtirom bildirib, maqbara va u bilan bogʻliq maskanni Ruhobod deb atagan. 19-a. maqbaraga bogʻlab Madrasa (hoz. darvozaxona va bir necha hujra saqlangan), masjid va minora qurilgan. Shoʻrolar davrida mazkur maskan diniy ziyoratgoh sifatida eʼtibordan chetda qolgan, tashlandiq holga kelgan edi. Hujralar qisman buzib tashlangan, guzar masjidida korxona joylashgan. Amir Temur tavalludining 660 y.ligi arafasida maqbara atrofida keng koʻlamli rekonstruksiya ishlari amalga oshirildi. R. maqbarasi qayta gavjum ziyoratgohga aylandi.
